Amasra’da Madende Yetersiz Havalandırma İle 43 Kişinin Hayatını Kaybettiği Faciadan 1,5 Yıl Önce Tespit Edildi
TAMER ARDA ERSİN- GÜRKAN DEMİRTAŞ
Amasra’da 43 işçinin gömülü olduğu madendeki havalandırmanın felaketten yaklaşık bir buçuk yıl önce yetersiz olduğu resmi yazışmalarla ortaya çıktı. ANKA Haber Ajansı ulaştı; TTK Amasra Kurum Müdürlüğü Müdür Yardımcısı Eyüp Demez imzalı ve 3 Temmuz 2022 tarihli resmi yazıda; Üretimin eksi 500 rakıma kadar ineceği ancak mevcut havalandırmanın yetersiz olduğu belirtildi. Uzmanlar, 14 Ekim 2022’de madende meydana gelen grizu patlamasının da yetersiz havalandırmadan kaynaklandığını değerlendirmişti.
Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda (TTK) 43 madencinin ölümüyle sonuçlanan faciaya ilişkin Bartın 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dosyaya, faciaya neden olduğu düşünülen havalandırma sistemine ilişkin yeni belgeler girdi. ) Bartın’ın Amasra ilçesinde bulunan maden. Afetten yaklaşık 1,5 yıl önce hazırlanan belgelerle havalandırma sisteminin yetersiz olduğu ortaya çıktı. Belgede, madendeki üretimin eski 500 kotuna kadar ineceği ve mevcut havalandırmanın bu üretim için yetersiz olduğu anlatıldı.
TTK Amasra Vakıf Müdürlüğü Müdür Yardımcısı Eyüp Demez imzalı 3 Temmuz 2020 tarihli Elektro-Mekanik İşletmeler Müdürlüğü’ne yazılan yazıda şunlar kaydedildi:
“İşletmemizin fırın havalandırması pis baca ağzında +40 aspiratör tesisi ile sağlanmaktadır. Yaklaşık 50 yıllık bir konseyi olan Joy marka 400 kw 11000 m³/dk kapasiteli aspiratör bulunmaktadır. aspiratör yüksek, 3600 m³/dk kapasitenin üzerinde kullanılamıyor.Ayrıca ocağımız gittikçe derinleşiyor.Ocak açıklığımız giderek artıyor.Ocak derinliğinin -500 kotlara kadar inmesi planlanıyor. Mevcut ocak açıklığının da 30000 m’ye kadar çıkarılması planlanmaktadır.Sistemin kapasitesi mevcut ocak açıklığını dahi karşılayamayacağından ilerideki üretimler düşünüldüğünde aspiratör ortalama 2000 (Pa) devirde çalışacak, 2x 5000 ayarlanabilen m³/dk yeni bir aspiratör ile değiştirilmesi gerekmektedir.Lütfen…”
“ÇALIŞMAMASI GEREKEN KOD”
Amasra maden tesisinde çalışan mühendis, ANKA’ya yaptığı açıklamada, “İşçilerin söylemlerinden duydum projesiz bir işteler. 350’nin altına inmesinler ama düşmüşler. 370-390’lar. Ama bu söylenti. Bu ocak açılınca belli olacak” dedi. Yeni ortaya çıkan belge ile madende eksi 500 rakıma kadar çalışma yürütüldüğü görüldü.
HAVALANDIRMA YAPILMADI FİRMA FİYAT İSTEDİĞİNDEN YAPILMASINA KARAR VERİLDİ
Ocaktaki havalandırma sisteminin değiştirilmesi için 2021 yılında 3 ihale açıldığı ve bu ihalenin 2 kez iptal edildiği ortaya çıktı. Son ihale çalışması da tamamlanmış ancak firmanın “havalandırma parçalarının yurt dışından gelmediğini” bildirdiği gerekçesi ile havalandırma sistemi değiştirilememişti. Davaya giren son belgede, TTK’nın havalandırmayı yapacak firmadan “ücret istediği” gerekçesiyle mahkemeden havalandırma sistemi değişikliği için izin istediği ortaya çıktı. TTK’nın mektubunda şu ifadelere yer verildi:
“Kuruluşumuzdaki maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 10.22’dir (Ek3:RG-10/3/2015-29291) Havalandırma sisteminin acil durumlarda ve ihtiyaç halinde kullanılabileceği söylendiğinden, hava tarafını hava tarafına çevirerek 24.12.2021 tarihinde Alfer Mühendislik Taah.Tic San. , montajı ileri bir tarihe alınmış ve Ek-2’de belirtilen yazı ile firmanın montaj çalışmalarına 21.10.2022 tarihinde başlayabileceği belirtilmiştir. İlgili firma hazır Aspiratör ünitesinin fiyatını da almak istemektedir, Ancak 02.11.2022 tarihinde ana aspiratör ünitesine 14.10.2022 tarihinde meydana gelen maden kazası nedeniyle rastgele bir müdahalenin olmadığı kurumumuzca belirtilmiş olup, Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğinin mevzuata uygun hale getirilmesi için Genel Müdürlüğümüz, Kurumumuz ve ilgili şirket nezdinde gerekli toplantılar yapılmıştır. ilgili konu. Bu müzakereler sonucunda 19.06.2023 prestiji ile Ek. 3. maddede belirtilen program kapsamında uygun gördüğünüz takdirde ana aspiratör ünitesinin modernizasyon çalışmalarına başlanmasını rica ederiz. Gerekli bilgileri bilginize sunuyoruz.”
AFETTEN 33 GÜN ÖNCE ÇALIŞMA BAKANLIĞI DENETÇİLERİNİN DE HAVALANDIRMAYA KATILDIĞI ORTAYA ÇIKTI
Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından afetten 33 gün önce 5-11 Eylül 2022 tarihlerinde yapılan incelemede madende 19 adet daha yönetmeliğe aykırı olduğu ortaya çıktı. Müfettişlerin tespitlerine ilişkin bilgiler de TBMM Amasra Maden Kazası Araştırma Komisyonu’nda açıklandı. Denetçilerin gözlemlerinin ortasında havalandırma sistemi vardı. Denetçilerin bulguları şu şekildeydi:
“Fırın ana havalandırması, acil durumlarda ve ihtiyaç durumunda kullanılabilecek şekilde hava yönünü tersine çevirebilecek özellikte değildir. Acil durumlarda ve ihtiyaç durumunda kullanılabilecek şekilde havalandırma sistemi, hava yönünü tersine çevirebilecek özelliktedir. .
Yeraltında kullanılan bazı elektrikli ekipmanlar ATEX sertifikasına sahip değildir. Kömür madenlerinde kullanılacak yer altı (Ek ibare:RG-10/3/2015-29291) ekipman ve tesisatları ile bu tür madenlerin yer üstü tesislerinde kullanılan duman gazı ve/veya yanıcı maddeler açısından tehlike oluşturabilecek bölümleri 30/12/2006 tarih ve 26392 4 numaralı tozlar Resmi Gazete’de (94/9) yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler Hakkında Yönetmelikte belirtilen I. Küme (Değişik ibare:RG-10/3/2015-29291) /AT) ekipmanın uygun kategorisinde olmalıdır.
Çukurova CF60 marka forklift için iş yerinde hazırlanan 20 Nisan 2022 tarih ve 9204/56380/209881/886189 rapor numaralı periyodik muayene raporunda uygunsuzluklar tespit edildi. Periyodik muayene raporunda iş ekipmanında uygun olmayan hususların tespit edilmesi ve bu hususlar giderilmeden iş ekipmanının kullanılmasının uygun olmadığının belirtilmesi durumunda; Bu sorunlar çözülene kadar iş ekipmanı kullanılmaz. Patron, periyodik muayenede uygunsuz raporu alan iş ekipmanının kullanılamayacağına dair açıkça görülebilen bir uyarı levhası koyar. Konuşma konusundaki eksiklikler giderildikten sonra yapılacak ikinci muayene sonucunda; Ekipmanın kullanılabileceğine dair ikinci bir rapor hazırlanır.
