Türkiye-Mısır ilişkilerinde normalleşme adımları: Cumhurbaşkanı Erdoğan 12 yıl sonra Mısır’a gidiyor

Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkiler 12 yıllık bir süreçten sonra yeni bir boyuta geçiyor. 17-18 Kasım 2012’den sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan İlk kez Mısır’a gidecek. Bu ziyaret, iki ülke arasında 12 yıldır yaşanan gerginliklerin ardından yeni bir sayfa olarak yorumlanıyor. Bir süre için Türkiye ve MısırO tarihten bu yana atılan normal adımların sonuncusu olacak ziyaretin 14 Şubat’ta gerçekleşmesi planlanıyor.

Arap Baharı Sonrası Gelişmeler

Şubat 2011’de Mısır’ı etkileyen Arap Baharı ayaklanmalarından sonra Mısır’da 29 yıl iktidarda kaldı. Hüsnü Mübarek yönetimi sona erdi. Mübarek’in iktidarının sona ermesinin ardından Mısır’daki Müslüman Kardeşler çizgisi Özgürlük ve Adalet Partisiiktidara geldi. Muhammed Mursi Mısır’ın seçimle iktidara gelen ilk cumhurbaşkanı oldu. Müslüman Kardeşler döneminde Türkiye-Mısır ilişkilerinde değerli bir yakınlaşma yaşandı. 30 Eylül 2012’de Türkiye’yi ziyaret eden Mursi, burada yaptığı konuşmada ülkesinin Türkiye ile iş birliğini destekleme arzusunu dile getirdi. 17-18 Kasım 2012 tarihlerinde dönemin Başbakanı Erdoğan, 10 bakan ve iş adamıyla birlikte Mısır’a gitti. Erdoğan’ın ziyaretinden sekiz ay sonra Mısır’da darbe gerçekleşti ve Mursi yönetimi sona erdi. Dönemin Genelkurmay Başkanı Abdülfettah El SisiDarbeden sonra ülkenin yönetimini eline aldı.

Türkiye’nin Mısır darbesine tepkisi

Mısır’da 3 Temmuz 2013’te gerçekleşen askeri darbenin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler maslahatgüzar düzeyine indirildi. Mısır’daki darbenin ardından dönemin Başbakanı Erdoğan, Avrupa Birliği’nin Mısır’da Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin iktidardan düşürülmesini “darbe” olarak tanımlamamasını eleştirmişti. “Darbeler dünyanın neresinde olursa olsun, hangi seçilmiş hükümete karşı olursa olsun kötüdür. Şu anda Batı’ya şaşırıyorum. Batı hala bu olaya darbe diyememiştir.”Şu ifadeleri kullandı: Erdoğan, darbeyle devrilen Mursi’nin yargılanma sürecinde. Bana göre Mısır’ın cumhurbaşkanı darbeci Sisi değil, Mursi’dir.” Değerlendirmesini yaptı. Mursi’nin ölümü sırasında en sert tepkiyi veren lider Erdoğan oldu.

İç siyasette de gerilim gündeme geldi

Türkiye ile Mısır arasındaki gerginlik zaman zaman iç siyasetin gündemine de taşınıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan 2019 seçimleri öncesi “Rahmetli Muhammed Mursi’nin darbeyle devrilmesinden sonra söylenen sözleri hatırlayın. Özellikle muhalefete yakın sosyal medya hesaplarından paylaşılan mesajları biliyoruz. Erdoğan’ın kaderini Mursi’nin kaderine benzetenler Bu Sisi zihniyetidir. Biz zaten kefenlerimizi giyerek bu yola çıktık. Pazar günü Sisi mi yoksa Binali Yıldırım mı diyeceğiz? Mursi, mahkeme salonunda 20 dakika boyunca yerde mücadele etti. “Yetkililer Mursi’ye müdahale etmiyor, o doğal sebeplerle öldürülmedi, öldürüldü.”Şu ifadeleri kullandı:

Normalleştirme adımları

Mısır-Türkiye ilişkileri, Kahire ve Ankara yönetimlerinin, iki ülke arasındaki anlaşmazlıklara ilişkin Mayıs ve Eylül 2021’de defalarca gerçekleştirdiği “istişif görüşmelerinde” olumlu bir değişikliğe ulaşana kadar bu haliyle devam etti. Türkiye’den Mısır’a 2013’ten sonra bakanlar düzeyinde ilk ziyaret Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin NebatiBu, Haziran 2022’de İslam Kalkınma Bankası’nın yıllık toplantısına katılmak üzere Kahire’ye gittiğinde gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Mısırlı mevkidaşı Sisi Dünya Kupası kapsamında Kasım 2022’de Erdoğan’la yapılan görüşme, iki ülke arasındaki istişare ve yakınlaşmayı zirveye taşıdı. Mısır Cumhurbaşkanlığı da bu toplantıyı şöyle tanımladı: ” “ilişkilerin gelişiminin başlangıcı”Olarak tanımladı.

12 yıl sonra üst düzey ziyaret

İki ülke arasında başlayan normalleşme sürecinin en önemli kilometre taşı olarak kabul edilen ziyaretin 14 Şubat’ta gerçekleşmesi planlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, normalleşme sürecindeki en üst düzey ziyaret olacak Mısır ziyareti 2013 sonrasında bozulan iki ülke ilişkileri önemli konuları içeriyor. Özellikle Gazze krizi Ziyarette, Gazze’ye gönderilecek insani yardımlar ve Gazze’ye yönelik baskınların sonlandırılması için atılacak adımlar da ele alınacak konular arasında yer alıyor. Yine iki ülke arasındaki bağlantıların geliştirilmesi, ticaret hacminin artırılması gibi konular da iki Cumhurbaşkanının gündeminde olacak konular arasında yer alıyor.

‘İki ülkenin birbirine ihtiyacı var’

Sputnik, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 12 yıl aradan sonra Mısır’a yaptığı ziyareti değerlendirdi. Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. Bilal SamburŞu ifadeleri kullandı:

‘Türkiye Batı’ya karşı elini güçlendirmek istiyor’

Türkiye’nin dış politikada attığı adımları değerlendiren Sambur, “Türkiye, Rusya, İran, Çin gibi ülkelerle ilişkilerini en üst düzeye çıkarmaya çalışan bir politika izliyor. Türkiye’nin izlediği bu politika Batı’da, Avrupa’da ve ABD’de korkuyla takip ediliyor. Türkiye aslında Rusya, İran ve Çin’le olduğu gibi Mısır’la da aynı yakınlaşmayı sağlayarak Batı’ya karşı elini daha da güçlendirmek istiyor. Çünkü Mısır’la bağları kesilen Türkiye, Batı’da kendisini daha zayıf hissediyor. “Türkiye, Rusya ve İran’la güçlü ilişkiler kurarken, Mısır’ı da bu çevreye dahil ederek elini daha da güçlendireceği yönünde yeni bir düşünceyle hareket ediyor olabilir” dedi.